Lezen en schrijven
In Nederland hebben 2,5 miljoen mensen van 16 jaar en ouder moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. Dat heet laaggeletterdheid. In de gemeente Heerenveen gaat het om 1 op de 7 inwoners. Vaak hebben zij daardoor ook moeite met het gebruik van een computer, laptop, tablet of telefoon. Gelukkig is er voor iedereen een kans om (meer) te leren.
Lees hieronder meer over (het herkennen van) moeite hebben met lezen en schrijven, hoe we kunnen helpen om meer te leren, het ervaringsverhaal van een ‘taalambassadeur’ en wat u als werkgever kunt doen om taal bespreekbaar te maken.
Week van Lezen en Schrijven
Elk jaar vindt in september de Week van Lezen en Schrijven plaats. Er wordt in die week extra aandacht gevraagd voor laaggeletterdheid. In 2022 werd in onze gemeente de speciale Lezen en Schrijven beweegbox geïntroduceerd, met daarin het boekje ‘Bewegen en Taal’. Dit boekje en de beweegbox vormen samen een praktische toolkit vol hulpmiddelen om op een actieve manier met het thema lezen en schrijven aan de slag te gaan. Meer weten over de beweegbox? Stuur dan een mail naar lowise@scorenvoorgezondheidheerenveen.nl.
De meeste mensen die moeite hebben met lezen en schrijven vinden het lastig om er over te praten. Het kan dus handig zijn als u weet waar u op moet letten.
Zo kan iemand bijvoorbeeld zeggen: ‘Dat vul ik thuis wel even in’. Of vragen of iemand anders het even kan voorlezen of opschrijven. Andere signalen kunnen zijn:
- Alleen kijken naar een tekst zonder de ogen te bewegen over de tekst.
- Geen punten of komma’s gebruiken.
- Geen e-mailadres hebben.
- Moeite hebben met mobiel bankieren.
- Een slecht leesbaar handschrift hebben.
- Vaak of een lange periode werkloos zijn.
- Niet verder groeien in het werk.
- Een uur te vroeg of te laat zijn op een afspraak.
- Negatief praten over schoolervaring.
- Moeite hebben met navigatie.
- Smoesjes gebruiken als ‘bril vergeten zijn’ of ‘zere hand hebben’ als gevraagd wordt iets te lezen of te schrijven.
Iemand aanmelden om te leren?
Kent u iemand die moeite heeft met lezen, schrijven, rekenen en/of computeren? En graag wil leren en oefenen? Het Digi-Taalhuis in de bibliotheek biedt hulp. Leren kan alleen of in een groep. Deze hulp is gratis.
Meer informatie of aanmelden:
- ga naar www.ikleermeer.nl
- loop binnen bij de bibliotheek in Heerenveen, Jubbega of Akkrum (Bibliotheken Mar en Fean)
- neem contact op met een meitinker bij u in de buurt
Wie moeite heeft met lezen of schrijven of het moeilijk vindt met de computer te werken, heeft steeds meer problemen in het dagelijks leven. Een verhuizing doorgeven, een aanvraag doen, het gaat allemaal via de computer. Ook een aankoop doen en betalen zal steeds vaker alleen via internet kunnen. In de gemeente Heerenveen zijn er mogelijkheden om (meer) te leren.
In de bibliotheek is het Digi-Taalhuis. Hier kan iemand beter leren lezen, schrijven, rekenen of omgaan met de computer. Het is maar net waar behoefte aan is. Leren om de kleinkinderen voor te lezen. Leren om een online formulier in te vullen. Leren om een WhatsApp bericht van de kinderen te beantwoorden. Leren kan alleen of in een groep. Deze hulp is gratis.
Iemand aanmelden om te leren?
Kent u iemand die moeite heeft met lezen, schrijven, rekenen en/of computeren? En graag wil leren en oefenen? Het Digi-Taalhuis in de bibliotheek biedt hulp. Leren kan alleen of in een groep. Deze hulp is gratis.
Bekijk het filmpje over het Digitaalhuis op YouTube
Meer informatie of aanmelden:
- ga naar www.ikleermeer.nl
- loop binnen bij de bibliotheek in Heerenveen, Jubbega of Akkrum (Bibliotheken Mar en Fean)
- neem contact op met een meitinker bij u in de buurt
Taalambassadeur Jeen Hofstra had moeite met lezen en schrijven. Hij voelde zich eenzaam, schaamde zich. Nu, jaren later, heeft Jeen taallessen gevolgd, is hij een stuk zekerder van zichzelf én is hij taalambassadeur. Dit is zijn verhaal.
“Een brief of folder is voor een laaggeletterde als ik één letterbrij. Als er twee moeilijke woorden achter elkaar staan, houdt het al op. Als kind had ik met dictees grote moeite. Sommige woorden sprak ik niet goed uit. Hij is een beetje dom, zei de juf tegen de andere kinderen. Liefst wilde ik in een hoekje kruipen.
Later ging ik werken. Als ik mails moest schrijven, vroeg ik collega’s om hulp. Ik schaamde me. Brieven van instanties begreep ik niet goed. Ik heb weleens een dierenartsrekening betaald die voor iemand anders bedoeld was, omdat ik hem verkeerd had gelezen. Als ik iets moest invullen, verzon ik een smoes. M’n bril vergeten of zo. Formulieren gooide ik thuis weg.
Het doet iets met je als je niet helemaal mee kunt doen. Ik voelde me eenzaam. Om hulp te zoeken moest ik een drempel over. Maar ik vond dat ik het aan mezelf verschuldigd was. Tijdens mijn eerste lees- en schrijfles kon ik alleen mijn naam schrijven.
Inmiddels maak ik thuis de boodschappenlijstjes en heb ik zelfs een boek gelezen op vakantie. Post maak ik gewoon open. Ik voel me een stuk zelfverzekerder. Ik had nooit gedacht dat ik nu tijdens presentaties mijn verhaal kan vertellen. Het maakt me trots en dankbaar. Het taboe op laaggeletterdheid moet eraf; het kan je buurman zijn.”
Bekijk video van Jeen
Jeen in de media:
Artikel laaggeletterdheid Actueel in Heerenveen (PDF 371 kB)
In veel organisaties werken mensen die moeite hebben met lezen, schrijven, rekenen en digitale vaardigheden zonder dat collega’s dit weten. Dit noemen we laaggeletterdheid. Het is dan ook belangrijk om te weten hoe je de signalen kunt herkennen. Én welke hulp u kunt bieden.
Herkennen van laaggeletterdheid bij werknemers
Er is kans op laaggeletterdheid bij werknemers die:
- Niet doorgroeien
- Onder mbo-3 niveau
- Zakken voor (verplichte) opleiding
- Op achtergrond blijven in vergaderingen
- Niet door willen leren en niet verder groeien
- Formulieren mee naar huis willen nemen in plaats van ze in te vullen
- Geldproblemen hebben
- Loonbeslag
- Lenen van collega’s
- Verzoek om eerdere betaling
- Moeite hebben met digitale vaardigheden
- Geen e-mails beantwoorden
- Moeite hebben om instructies, mededelingen en roosters te begrijpen
- Moeite hebben met het invullen van de werkbriefjes
- Persoonlijke ontwikkelplannen nauwelijks of niet schrijven
- Verminderde gezondheid hebben
- Slechte verzorging
- Regelmatig naar huisarts moeten
- Hoog ziekteverzuim
- Niet weten wat wel en niet gezond voor ze is
Wat te doen na herkenning van laaggeletterdheid?
- Het gesprek aan gaan. Zoek een rustige plek waar de medewerker zich veilig voelt: bepaal de juiste timing, creëer een informele setting en wek vertrouwen
- Vertel wat je ziet. Gebruik geen moeilijke woorden en neem de tijd.
- Stel vragen. Bijvoorbeeld:
- “Vind je het lastig om de werkbriefjes in te vullen?”
- “Is er iets waarbij ik je kan helpen?”
- “Iedereen blijft zijn hele leven lang leren, waar zou jij aan willen werken?”
- “Zie je het al voor je dat je straks …..”
Geef ook aan dat dit niet iets is om voor te schamen. Heel veel mensen begrijpen iets niet.
- Vind de werknemer het lastig om hierover te praten? Geef aan dat het prima is om dit een andere keer met elkaar te bespreken.
- Vraag of uw werknemer hulp wil.
- U kunt zelf iets regelen voor uw werknemers binnen uw organisaties, bijvoorbeeld ‘Taal op de werkvloer’
- Jullie kunnen samen de werknemer aanmelden bij ikleermeer.nl (ondersteuning in het Digi-Taalhuis in de bibliotheek)
Wat levert het u als werkgever op?
- Minder kosten door lager ziekteverzuim
- Minder fouten op het werk
- Meer inkomsten door hogere productiviteit
- Hogere tevredenheid bij werknemers en klanten
- Meer zelfvertrouwen, trots en plezier
- Sneller certificaten halen
Heeft u als werkgever of heeft uw organisatie behoefte aan voorlichting of samenwerking?
Neem dan contact op met Nynke Benedictus, aanjager laaggeletterdheid.
mail: actie@nynke.nu of bel (06) 44 17 18 33
Persoonlijke uitleg, een gratis workshop, een cursus Taal op de Werkvloer of een traject op maat. We denken graag met u mee wat er gedaan kan worden om taal bespreekbaar te maken.
