Damherten in Heerenveen
Leestijd: 3 minuten
In en rond Oranjewoud/Katlijk leeft een grote groep damherten. Doordat deze groep te groot is geworden voor het gebied, ontstaan er gevaarlijke situaties als damherten de rijweg oversteken. Ook veroorzaken de damherten schade aan tuinen en nieuwe aanplant van bossen.
Vergunningprocedure Provincie Fryslân
De afgelopen jaren is het aantal damherten in het gebied rond Katlijk, Mildam en Oranjewoud flink gegroeid. Naar schatting lopen er nu zo’n 950 dieren. Dit zorgt voor gevaar op de weg, omdat de dieren vaak onverwachts oversteken, wat regelmatig leidt tot aanrijdingen.
De afgelopen jaren zijn verschillende andere maatregelen getroffen om gevaarlijke situaties en overlast op de weg te beperken. Bijvoorbeeld het plaatsen van dynamische waarschuwingsborden en een snelheidsbeperking. Dat heeft het probleem niet voldoende opgelost. De groep damherten groeit snel en de provincie wil ongelukken op de weg zoveel mogelijk voorkomen. Daarom wil de provincie de populatie beheren, zodat later geen grootschaliger ingrepen nodig zijn. De gemeente Heerenveen heeft geen formele bevoegdheid op het vlak van beheer van de dieren. Wel zijn we een gesprekspartner van de provincie.
De provincie Fryslân heeft in december 2024 vergunning gegeven aan de Faunabeheereenheid Fryslân om de damhertenpopulatie in Mildam, Katlijk, Oranjewoud en omgeving door middel van afschot te beheren. Tegen deze vergunning is bezwaar aangetekend door Animal Rights en Fauna4Life. De rechtbank wil dat de provincie de bezwaren gaat behandelen en voldoende gaat motiveren waarom de populatie verkleind zou moeten worden. Daardoor wordt de vergunning voorlopig geschorst. Dat betekent dat het afschieten voorlopig niet doorgaat. Op dit moment is nog niet duidelijk hoe lang de schorsing zal duren.
Meld schade en aanrijdingen
De provincie Fryslân heeft als verantwoordelijke instantie maatregelen genomen langs de Schoterlandseweg én doet onderzoek naar oplossingen voor de problematiek. Daarvoor is het belangrijk om nog beter in beeld te krijgen wat het probleem is. We vragen u daarom om (bijna) aanrijdingen, dode dieren en schade aan eigendommen altijd te melden.
Waar kunt u schade door damherten melden?
Schade door damherten, zoals vraatschade, vertrapping in tuinen of nieuwe aanplant van bos, bomen of houtsingels kunt u melden bij Faunabeheereenheid Friesland.
Meld schade en overlast door dieren – Faunabeheereenheid Friesland
Schade aan uw auto door een aanrijding moet u bij uw verzekeraar melden.
Voorkom aanrijdingen
Let op de waarschuwingsborden:
- pas uw rijstijl aan en rijd maximaal 60 kilometer per uur.
- let vooral op in de schemering en ’s nachts.
- Herten zijn meestal in een groep, houd daar rekening mee.
Wandelaar? Houd uw hond aan de lijn.
Aanrijding. Wat nu?
Ziet u een hert en is het te laat om af te remmen?
- Houd uw stuur recht en wijk niet uit. Probeer op de weg te blijven.
- Bel direct de politie 0900 8844. Doorrijden is strafbaar.
- Bel ook de politie als het dier wegloopt.
- Geef de locatie door.
- Wacht de komst van de politie of faunabeheerder (rustig) af.
In de tussentijd
- Maak foto’s van de situatie
- Kom niet aan het dier en houd afstand
Dood hert gezien langs de weg? Meld een dood dier – Faunabeheereenheid Friesland
Vraag en antwoord
Welke rol heeft de gemeente in het beheer van damherten?
De gemeente Heerenveen heeft geen formele bevoegdheid op het vlak van beheer van de dieren. Wel zijn we een gesprekspartner van de provincie.
Waarom is het nodig om damherten te beheren?
Het damhert komt van nature niet voor in Fryslân. De herten die er nu rondlopen zijn ontsnapt uit hertenkampen en/of op andere wijze in de natuur terecht gekomen. De dieren planten zich inmiddels voort in de vrije natuur en moeten worden beschouwd als wilde fauna. Damherten zijn conform de wet beschermde inheemse dieren.
Damherten hebben hier nauwelijks natuurlijke vijanden en planten zich snel voort waardoor de populatie blijft groeien. De grote aantallen damherten zorgen voor gevaarlijke situaties op de weg, ze steken bijvoorbeeld op onverwachte momenten over. Met name in het najaar, wanneer de bronstijd is én het eerder donker wordt, kan dat voor gevaarlijke situaties en aanrijdingen zorgen. Die overlast willen we graag beperken, zodat het veilig blijft op de weg.
Los van de gevaarlijke situaties op de weg zorgen de damherten ook voor andere vormen van overlast. Zo eten ze van inheemse planten, struiken en bomen, maar ook van landbouwgewassen en uit tuinen van omwonenden. Deze schade ligt niet ten grondslag aan het besluit tot afschot, maar zal de komende jaren goed gemonitord worden.
Wat is er eerder al gedaan om overlast door damherten te beperken?
Er zijn verschillende onderzoeken gedaan om te kijken in welke mate damherten overlast of gevaarlijke situaties op de weg veroorzaken. Zo zijn er bijvoorbeeld onderzoeken gedaan naar de effecten die damherten op bomen en struiken en andere planten en dieren hebben. Deze onderzoeken zijn te vinden op de website van de provincie Fryslan. Verder zijn er dynamische waarschuwingsborden (voor overstekende damherten en reeën) langs de Schoterlandseweg (N380) geplaatst en zijn er mottoborden geplaatst om mensen te waarschuwen. Ook zijn snelheidsbeperkende maatregelen genomen.
Hoeveel herten lopen er rond op dit moment?
In het voorjaar van 2024 zijn er meer dan 600 herten geteld. Nu er nieuwe kalveren geboren zijn is de schatting dat het er ongeveer 950 zijn.
Blijven er nog wel damherten over in het gebied?
Er blijven zeker nog damherten in het gebied lopen. Er moeten ten minste 80 tot 90 damherten in het gebied blijven lopen om een duurzame populatie te behouden. De verwachting is dat – met het afschot – de huidige populatie damherten (naar schatting tussen de 600 en 950 in najaar 2024) nog een klein beetje doorgroeit de komende paar jaren, maar dat het na 6 jaar van beheer langzaamaan een beetje afneemt.
Wat is ieders rol in het beheer van damherten?
De provincie is verantwoordelijk voor het maken van beleid voor het beheer van damherten. De Faunabeheereenheid Fryslân (FBE) doet de uitvoering van dat beleid. Dat doen ze op basis van een faunabeheerplan. Aan zo’n plan voor het beheer van damherten voor langere tijd, wordt gewerkt. De uitvoering daarvan ligt bij de FBE. De gemeente Heerenveen is gesprekspartner voor de provincie, maar heeft geen formele bevoegdheid op het vlak van beheer van de dieren.
Hoe zit het met andere gebieden in Fryslân? Worden daar ook damherten gedood om de populatie te beperken?
Nee, in andere gebieden is dat niet het geval. Daar zijn er minder gevaarlijke situaties op de weg als in het gebied Katlijk-Oranjewoud. Wel is het zo dat de Faunabeheereenheid en de Wildbeheereenheden een vergunning hebben om damherten die gewond of ziek zijn uit hun lijden te verlossen en af te schieten. Dat geldt voor heel Fryslân.
Waar kan ik overlast van damherten of een aanrijding met een damhert melden?
Dat kan rechtstreeks via de website van de Faunabeheereenheid Fryslân of via de links op de pagina damherten van de provincie Fryslân.
Waar kan ik terecht als ik andere vragen heb?
Klantcontactcentrum provincie Fryslân: 058 292 5925 of provincie@fryslan.frl
