Openbare verlichting
Onze gemeente is ambitieus op het gebied van duurzaamheid. Eén van onze doelen is om een gezonde balans te creëren tussen kunstlicht en donkerte. Een balans die rekening houdt met veiligheid én sfeer, maar ook met het effect dat kunstlicht heeft op de natuur en onze biodiversiteit. Dat doen we bijvoorbeeld door kritisch te kijken naar openbare verlichting in de gemeente.
Toepassen van energiezuinige verlichting
We gaan alle openbare verlichting versneld voorzien van energiezuinige LED verlichting. Naar verwachting is dit eind 2029 klaar. Ook kijken we hierbij naar de kleur van de verlichting en zorgen we ervoor dat verlichting gericht schijnt. Dan verblindt het niet en schijnt het zo min mogelijk direct of indirect naar de hemel.
Doelmatig verlichten
Op sommige plekken verwijderen we de lichtmasten. Ons uitgangspunt is doelmatige verlichting. We kijken daarom goed of verlichting op de betreffende locatie écht noodzakelijk is. Daar waar het kan geven we ruimte aan het donker, bijvoorbeeld door verlichting op bepaalde tijden te dimmen of volledig uit te schakelen. Het doel is om in 2024 de uitstoot van kunstlicht met 20% terug te brengen ten opzichte van 2020.
In het donker zie je meer
Met de campagne ‘In het donker zie je meer’ vragen we aandacht voor het donker en roepen we inwoners en ondernemers op om ook vaker het licht uit te doen. Van de sfeerverlichting in tuinen tot de etalage van winkels, alle beetjes helpen. Op de website Eénvoorééngroener.nl lees je meer over deze campagne.
DARKER SKY
Sinds 2023 is gemeente Heerenveen deelnemer van een Europees samenwerkingsproject over lichtvervuiling, DARKER SKY. Dit project richt zich op het verminderen van lichtvervuiling en het vergroten van de biodiversiteit in het Noordzeegebied. Meer informatie over dit project staat op de website van Interreg North Sea.
Vragen en antwoorden
Waarom moet ik als voetganger verlichting dragen?
Voetgangers zijn verkeersdeelnemers. Recht doorgaande voetgangers hebben ook voorrang op afbuigend verkeer. Daarom is het belangrijk om als voetganger goed zichtbaar te zijn. Een reflecterend armbandje of halsband voor de hond is niet voldoende. Neem een zaklamp mee en draag led armbandjes of een veiligheidsvest. Het is niet verstandig om jezelf afhankelijk te maken van een straatlantaarn.
Waarom is donkerte zo belangrijk?
Door het toenemende gebruik van kunstlicht wordt de ‘donkere nacht’ steeds schaarser in een dichtbevolkt land als Nederland. Daardoor slapen mensen te weinig, raken vogels van de leg, en zien we nauwelijks nog sterren. Als er niets gebeurt, is het over 25 jaar nergens in Europa nog mogelijk de Melkweg te zien. Als gemeente nemen we onze verantwoordelijkheid voor onze 200 km2 aardoppervlak.
De gemeente verwijdert verlichting. Hoe moet ik nu veilig over straat?
Voor alle verkeersdeelnemers geldt dat ze verplicht zijn goed werkende verlichting te voeren. Zorg ervoor dat je zelf goed kunt zien, maar ook dat anderen jou kunnen zien. Zo kun je ook als voetganger en fietser veilig over straat. De gemeente verwijdert alleen verlichting op plekken waar dat kan gelet op de verkeersveiligheid.
Wat is de relatie tussen sociale veiligheid en kunstlicht?
Er bestaat een spanningsveld tussen een grotere behoefte aan donkerte enerzijds en het gevoel van veiligheid anderzijds. Sociale veiligheid, het veilig voelen, is belangrijk en tegelijk moeilijk te meten. Uit onderzoek blijkt dat mensen tijd nodig hebben om te wennen aan een ‘donkerder’ situatie. Daarbij helpt het als inwoners goede en duidelijke uitleg krijgen over het ‘waarom’ van de keuzes die de gemeente maakt als het gaat om openbare verlichting.
Wat is lichtvervuiling?
Lichtvervuiling is een teveel aan kunstlicht in de avond en nacht. Eerst was lichtvervuiling een woord dat alleen sterrenkundigen gebruikten, die door al dat kunstlicht de sterren niet meer konden bestuderen. Tegenwoordig gebruiken ook ecologen, psychologen en neurologen het woord lichtvervuiling volop in hun studies naar de nadelige gevolgen van de verdwijnende nacht.
Welke gevolgen ondervinden de mensen door teveel kunstlicht?
Lichtvervuiling is meer dan alleen overbodig licht in de nachtelijke uren. Als het verschil wegvalt tussen dag en nacht, dan tast dat de innerlijke biologische klok van mensen aan, maar ook van dier en plant.
Kan ik ook zelf thuis iets doen tegen lichtvervuiling?
Ja, iedereen kan een steentje bijdragen om lichtvervuiling te verminderen. Zo kan tuin- en sfeerverlichting ‘s nachts prima uit. En plaats bijvoorbeeld een bewegingssensor op een buitenlamp. Dan brandt zo’n lamp alleen als het echt nodig is.
In mijn straat staat nog onnodige verlichting, waar kan ik dit melden?
Laat de gemeente en de buurtbewoners de situatie samen beoordelen. Ook als het gaat om lichthinder. Doe een melding via telefoonnummer 14 0513 of doe een online melding.
