Openbare verlichting

De gemeente Heerenveen heeft ambitieuze doelen op het gebied van duurzaamheid. Eén van onze doelen is om een gezonde balans te creëren tussen kunstlicht en donkerte. Een balans die rekening houdt met veiligheid, met sfeer, maar ook met het effect dat kunstlicht heeft op de natuur en onze biodiversiteit. Dat doen we onder meer door kritisch te kijken naar openbare verlichting in de gemeente.

Je leest hier meer over in ons Lichtbeleid (PDF 2 MB).

Toepassen van energiezuinige verlichting

We gaan alle openbare verlichting versneld voorzien van energiezuinige LED verlichting. Naar verwachting is dit eind 2029 klaar. Ook kijken we hierbij naar de kleur van de verlichting en zorgen we dat verlichting gericht schijnt, zonder te verblinden en zo min mogelijk direct of indirect naar de hemel.

Doelmatig verlichten

Op sommige plekken verwijderen we de lichtmasten. Ons uitgangspunt is doelmatige verlichting. We kijken daarom goed of verlichting op de betreffende locatie écht noodzakelijk is. Daar waar kan geven we ruimte aan het donker. Als het kan wordt verlichting op bepaalde tijden gedimd of volledig uitgeschakeld. Het doel is om in 2024 de uitstoot van kunstlicht met 20% terug te brengen ten opzichte van 2020.

In het donker zie je meer

Met de campagne ‘In het donker zie je meer’ vragen we aandacht voor het donker en roepen we inwoners en ondernemers op om ook vaker het licht uit te doen. Van de sfeerverlichting in tuinen tot de etalage van winkels, alle beetjes helpen.

Op de website Eénvoorééngroener.nl lees je meer over deze campagne.

Vragen en antwoorden

Waarom moet ik als voetganger verlichting dragen?

Voetgangers zijn verkeersdeelnemers. Recht doorgaande voetgangers hebben ook voorrang op afbuigend verkeer. Daarom is het belangrijk om als voetganger goed zichtbaar te zijn. Een reflecterend armbandje of halsband voor de hond is niet voldoende. Neem een zaklamp mee en draag led armbandjes of een veiligheidsvest. Het is niet verstandig om jezelf afhankelijk te maken van een straatlantaarn.

De gemeente verwijdert verlichting. Hoe moet ik nu veilig over straat?

Voor alle verkeersdeelnemers geldt de verplichting voor het voeren van goed werkende verlichting. Zorg ervoor dat je goed kunt zien, maar ook gezien kunt worden. Zo kun je ook als voetganger veilig over straat. De gemeente verwijdert alleen verlichting als het geen afbreuk doet aan de verkeersveiligheid.

Wat is de relatie tussen sociale veiligheid en kunstlicht?

Er bestaat een spanningsveld tussen een grotere behoefte aan donkerte enerzijds en het gevoel van veiligheid anderzijds. Sociale veiligheid, het veilig voelen, is belangrijk en tegelijk moeilijk meetbaar te maken. Alhoewel er geen klachtenregistratie is, is ons gebleken dat mensen tijd nodig hebben om te wennen aan een ‘donkerder’ situatie. In de praktijk blijkt dat goede en gefundeerde communicatie, met duidelijke uitleg over het ‘waarom’ en de mogelijkheid van input van gebruikers, na verloop van tijd gewenning aan donkerte optreedt en tot waardering voor de wijze van verlichting leidt.

Wat is lichtvervuiling?

Lichtvervuiling is een teveel aan kunstlicht in de avond en nachtelijke uren. Aanvankelijk was lichtvervuiling een woord alleen in gebruik bij sterrenkundigen die door al die overdaad aan kunstlicht de sterren niet meer konden bestuderen. Tegenwoordig is het ook een woord dat volop in gebruik is bij ecologen, psychologen en neurologen die de nadelige gevolgen bestuderen van de verdwijnende nacht.

Waarom is donkerte zo belangrijk?

Door het toenemende gebruik van kunstlicht wordt de ‘donkere nacht’ steeds schaarser in een dichtbevolkt land als Nederland. Daardoor slapen mensen te weinig, raken vogels van de leg, en zien we nauwelijks nog sterren. Als er niets gebeurt, is het over 25 jaar nergens in Europa nog mogelijk de Melkweg te zien. Als gemeente nemen we onze verantwoordelijkheid voor onze 200 km2 aardoppervlak.

Welke gevolgen ondervinden de mensen door teveel kunstlicht?

Lichtvervuiling is meer dan alleen overbodig licht in de nachtelijke uren. Als het onderscheid wegvalt tussen dag en nacht, dan tast dat de innerlijke klok van mens maar ook dier en plant aan.

Kan ik ook zelf thuis iets doen tegen lichtvervuiling?

Iedereen kan een steentje bijdragen om lichtvervuiling te verminderen. Zo kan tuinverlichting ‘s nachts prima uit. Ook kan er bijvoorbeeld een sensor op de voordeur lamp geplaatst worden. Hetzelfde geldt voor sfeerverlichting. Wanneer het niet gebruikt wordt kan het uit.

In mijn straat staat nog onnodige verlichting, waar kan ik dit melden?

De gemeente kan dit met u, en/of buurt beoordelen. Dit kan ook in geval van  lichthinder. Geef het door via tel. 14 0513 of doe een online melding.